Khi Kon Tum và Quảng Ngãi hợp nhất, mảnh đất Quảng Ngãi mới trở nên đa sắc hơn, không chỉ về địa lý mà còn cả văn hóa. Giữa nhịp sống hiện đại, làng nghề dệt thổ cẩm vẫn bền bỉ tồn tại, như tấm vải rực rỡ gắn kết quá khứ với hiện tại, truyền thống với đổi thay
Hồn cốt của núi rừng
Từ bao đời nay, dệt thổ cẩm đã gắn liền với người Ba Na, Xơ Đăng, Gié-Triêng, Hrê… ở vùng núi phía Tây. Với họ, tấm vải thổ cẩm không chỉ là vật dụng mặc hàng ngày, mà còn là biểu tượng của bản sắc, của niềm tự hào dân tộc.
Trên khung cửi đơn sơ bằng gỗ, từng sợi chỉ được se bằng tay, nhuộm bằng lá rừng, rồi dệt nên những hoa văn hình núi, hình sông, mặt trời, chim thú. Mỗi đường nét, mỗi sắc màu đều gửi gắm một câu chuyện, một tín ngưỡng, một khát vọng sống.
Sắc màu và hoa văn
Điểm đặc biệt của thổ cẩm Quảng Ngãi mới là sự phong phú trong hoa văn và gam màu:
-
Người Ba Na ưa chuộng sắc đỏ, trắng xen kẽ, họa tiết hình học mạnh mẽ.
-
Người Xơ Đăng thiên về hoa văn núi rừng, mô phỏng thiên nhiên xung quanh.
-
Người Hrê dệt thổ cẩm với gam màu dịu hơn, mang hơi thở nhẹ nhàng của vùng trung du.
Mỗi tấm vải là một bức tranh sống động, phản ánh tâm hồn người dân bản địa – giản dị mà sâu lắng.
Làng nghề và nghệ nhân
Ngày nay, nhiều làng vẫn còn giữ được nghề dệt thổ cẩm truyền thống:
-
Làng Kon Kơ Tu (thành phố Kon Tum cũ) – nổi tiếng với du lịch cộng đồng, nơi phụ nữ dệt thổ cẩm ngay trước hiên nhà sàn.
-
Làng Kon Xơ Mlũn (huyện Kon Rẫy) – nơi nghệ nhân truyền nghề cho lớp trẻ, giữ bí quyết nhuộm màu từ thiên nhiên.
-
Các xã miền núi Quảng Ngãi như Sơn Hà, Trà Bồng – đồng bào Hrê, Co vẫn gìn giữ nghề dệt để phục vụ lễ hội và đời sống hằng ngày.
Những nghệ nhân già vẫn là “kho tàng sống”, vừa dệt vải vừa kể chuyện, để mỗi sợi chỉ, mỗi hoa văn không bị mai một.
Giá trị hôm nay
Dệt thổ cẩm không chỉ giữ gìn hồn văn hóa, mà còn trở thành sản phẩm du lịch, hàng lưu niệm được du khách ưa chuộng. Những chiếc khăn, túi xách, áo váy thổ cẩm nay đã bước ra khỏi buôn làng, đến với thành phố, thậm chí xuất khẩu ra thế giới.
Nhiều địa phương đã đưa sản phẩm thổ cẩm vào chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm), kết hợp với du lịch trải nghiệm, để làng nghề vừa bảo tồn vừa phát triển kinh tế.
Giữ nghề cho mai sau
Tuy vậy, nghề dệt thổ cẩm đang đối mặt với nhiều thách thức: lớp trẻ ít mặn mà, nguyên liệu thiên nhiên khan hiếm, thị trường tiêu thụ chưa rộng mở. Vì thế, cần sự chung tay từ cộng đồng, chính quyền và cả du khách để “giữ lửa” cho nghề.
Mỗi khi bạn chọn một sản phẩm thổ cẩm, không chỉ là một món đồ thủ công, mà còn là bạn đang góp phần giữ lại sắc màu văn hóa của một vùng đất.
Làng nghề dệt thổ cẩm ở Quảng Ngãi mới là minh chứng sống động cho sức sống văn hóa trường tồn. Giữa những đổi thay thời đại, sắc thổ cẩm vẫn bền bỉ như chính con người nơi đây – chân chất, cần mẫn, nhưng luôn rực rỡ và tự hào.
Quảng Ngãi 76
Quê hương tôiChuyên trang cung cấp thông tin nổi bật tại Quảng Ngãi, với đội ngũ biên tập viên đông đảo có kiến thức chuyên môn, cung cấp những thông tin hữu ích, chính xác và cập nhật liên tục.
