Có lẽ không có một sản vật nào ở huyện đảo Lý Sơn có thể thay thế cho cây tỏi để đại diện cho hình ảnh người dân Lý Sơn. Không cần phải qua chế biến bản thân cây tỏi Lý Sơn vẫn mang những nét đặc trưng riêng biệt không pha lẫn với bất kỳ giống tỏi nào khác trên thế giới . Vậy điều gì đã tạo nên một đặc sản mang nét đặc trưng riêng biệt cho cây tỏi ở Lý Sơn như vậy?
Chỉ được trồng tại đảo Lý Sơn , một huyện đảo nằm ở miền trung thuộc tỉnh Quảng Ngãi. Với đặc điểm địa hình và thổ nhưỡng được hình thành từ dung nham của những miệng núi lửa phun trào cách đây hàng triệu năm. Tự nhiên đã ban tặng cho mảnh đất Lý Sơn một cảnh quang kỳ thú cùng với điều kiện tự nhiên, khí hậu và thổ nhưỡng đặc trưng riêng biệt nên cây tỏi được trồng ở Lý Sơn có mùi hương và vị cay nồng tinh túy đặc trưng so với các loại tỏi khác. Nghề trồng tỏi được xem là nghề chính của người dân Lý Sơn bên cạnh nghề biển.
Cánh đồng tỏi Lý Sơn xanh ngắt
Hiện nay, tỏi Lý Sơn đã trở thành đặc sản nổi tiếng đã trở thành thương hiệu và nhãn hiệu của vùng (tỏi Lý Sơn đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp chứng nhận số 19213/QĐ-SHTT ngày 10/12/2007 và cuối tháng 3/2009). Do sự khác biệt về thổ nhưỡng và kinh nghiệm canh tác truyền thống (sỏi núi Thới Lới và cát biển được phủ lên mặt ruộng mỗi mùa canh tác mới) của người dân địa phương nên tỏi Lý Sơn có hương vị đặc biệt. Đặc trưng nhất là chúng có vị cay dịu chứ không cay nồng như tỏi khác.
Hồ nước trên đỉnh núi lửa Thới Lới
Phân loại
1. Tỏi Lý Sơn thường: Củ tỏi có kích thước nhỏ vừa, tép đều, màu trắng, chắc, gồm nhiều tép nhỏ (mỗi củ tỏi Lý Sơn có nhiều tép hơn, do tép tỏi Lý Sơn nhỏ hơn khá nhiều so với tỏi vùng khác).
2. Tỏi 3 tép: hay gọi là tỏi 3 nhánh là tên đúng với hình dáng vật lý của của tỏi, về duy tâm có có tên gọi khác là “Tỏi Tam Tài”. Loại tỏi này được người dân thu hoạch phân loại ra 1 củ gồm 3 nhánh, mỗi nhánh tỏi to tròn mập hơn so với các tép tỏi của củ nhiều nhánh
Củ tỏi có 3 – 4 tép và đăt biệt là củ tỏi không có có tép ruột bên trong . Vì củ tỏi có ít tép nên dễ bóc, tiện dùng và tiết kiệm, ăn rất thơm và ngon hơn tỏi thường nhiều tép. Tỏi 3 tép này rất hiếm và khó tìm nên tỏi 3 tép chỉ đứng sau tỏi cô đơn (tỏi 1 tép) mà thôi.
3. Tỏi cô đơn: hay tỏi một tép hay tỏi “mồ côi” ở Lý Sơn. Loại tỏi cô đơn này hiện nay không trồng được nhiều tại đảo Lý Sơn, mà chủ yếu có là được hình thành từ sự khuyết tật trong quá trình sinh trưởng. Thay vì “đẻ” ra nhiều tép tỏi để tạo thành loại tỏi bình thường, cây tỏi này “không đẻ” mà chỉ phát triển đúng một tép tỏi duy nhất. Bởi vì vậy dưỡng chất tập trung vào 1 tép này và khiến cho củ tỏi có nhiều dược chất tốt cho sức khỏe. Cũng vì vậy mà hiện tại số lượng tỏi cô đơn Lý Sơn chính hiệu cực kỳ hiếm. Cả đảo 1 năm chỉ có vài tấn tỏi cô đơn.
Tỏi Lý Sơn cũng đã được các nhà nghiên cứu tìm hiểu ra những tính năng hỗ trợ sức khỏe kỳ diệu như: khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch, nâng cao sức khỏe, làm giảm huyết áp, có tác dụng chống tắc nghẽn mạch máu, làm chậm quá trình lão hóa tế bào, chống sự già nua, làm giảm sung huyết và tiêu viêm, phục hồi nhanh thể lực…
Quảng Ngãi 76
Quê hương tôiChuyên trang cung cấp thông tin nổi bật tại Quảng Ngãi, với đội ngũ biên tập viên đông đảo có kiến thức chuyên môn, cung cấp những thông tin hữu ích, chính xác và cập nhật liên tục.
